Aanleiding en doel

Het beekdal van de Tongelreep ligt globaal tussen Achelse Kluis en Valkenswaard en ten westen van het Leenderbos. In Figuur 1.1 is het projectgebied weergegeven. Het beekdal is onderdeel van Natura 2000-gebied “Leenderbos, Groote Heide & De Plateaux”, waar op Europese schaal belangrijke natuurwaarden voorkomen. Nederland heeft zich verplicht om de nagestreefde natuurwaarden in een ‘gunstige staat van instandhouding’ te brengen, hetgeen een verplichting inhoudt van te nemen maatregelen om de belangrijke natuurwaarden op een niveau te houden of te brengen dat met name beantwoordt aan de ecologische, wetenschappelijke en culturele eisen. De natuurwaarden in het beekdal van de Tongelreep staan onder druk door onder andere verdroging en een verhoogd stikstofgehalte. Hierdoor verdwijnen beschermde planten en dieren, welke oorspronkelijk in dit gebied aanwezig waren, langzamerhand.

In de Wet natuurbescherming zijn regels opgenomen om Natura 2000-gebieden te beschermen. Deze regels zijn vertaald in instandhoudingsdoelstellingen voor de habitattypen waarvoor het Natura 2000-gebied is aangewezen. Om deze instandhoudingsdoelstellingen te kunnen halen zijn herstelmaatregelen gedefinieerd. Deze herstelmaatregelen zijn uitgewerkt in Natura 2000-beheerplannen. In het N2000-beheerplan zijn tevens afspraken vastgelegd welke partij verantwoordelijk is voor de uitvoering van de verschillende herstelmaatregelen. Waterschap De Dommel is verantwoordelijk voor de maatregelen die betrekking hebben op het hydrologisch herstel zowel in kwantitatieve als kwalitatieve zin van de natte natuur in het gehele Leenderbos. Dit zal gefaseerd worden uitgevoerd naar beschikbaarheid van percelen. Dat betekent dat na uitvoering van de maatregelen in dit projectplan er nog een opgave ligt voor de vervolgfases om de overige NNB te verwerven en in te richten.

Dit project omvat het nemen van herstelmaatregelen om de instandhoudingsdoelstellingen te waarborgen.

Om dit te realiseren worden er maatregelengenomen in het Leenderbos. Denk hierbij aan peilverhoging van de Tongelreep en het dempen van sloten en greppels. Met het versterken van de natuurwaarden en het toepassen van hydrologische herstelmaatregelen streeft het waterschap naar een meer natuurlijke, robuuste en klimaatbestendige inrichting van het Leenderbos en het beekdal van de Tongelreep.

De inrichting geeft, naast de doelen vanuit het Natura 2000-beheerplan, ook invulling aan de doelen vanuit de Kaderrichtlijn Water (KRW), Natuurnetwerk Brabant (NNB), Natte Natuurparels en Actieplan Leven-de-Dommel. Het waterschap voert dit project samen met haar gebiedspartners, Provincie NoordBrabant, Staatsbosbeheer, gemeente Valkenswaard en Heeze/Leende, uit.

In een eerder stadium is in nauw overleg met het gebied een Milieueffectrapportage (MER) opgesteld voor het complete projectgebied. Daarin zijn de maatregelen benodigd om de instandhoudingsdoelen te behalen en de maatregelen die we in willen zetten voor het realiseren van een “robuust” beekdal (de PLUS-maatregelen), beoordeeld op de effecten op de omgeving. Tevens is beoordeeld in welke mate de beoogde doelen bereikt worden. Hieruit is een Voorkeursalternatief PLUS naar voren gekomen dat in een Projectplan Waterwet nader is uitgewerkt.

Vanwege de complexiteit van de grondposities in het gebied en tegelijkertijd de mogelijkheid te bieden voor 2021 een deel van het project te kunnen uitvoeren, worden de maatregelen zoals opgenomen in het MER in twee fases opgesplitst en daarom in twee projectplannen uitgewerkt. In voorliggend projectplan zijn de maatregelen voor het tweede, meest zuidelijke fase uitgewerkt, (zie Figuur 1.1‑1 ). Dit plan volgt op projectplan fase 1.

Binnen de planning van het project staat zorgvuldig overleg met het gebied en oog voor het huidig grondgebruik voorop. Om een totaalbeeld van de maatregelen te krijgen, wordt in dit Projectplan ingegaan op zowel de waterstaatkundige als de niet waterstaatkundige maatregelen.

Figuur 1.1‑1 Overzichtskaartje projectgebied Tongelreep en fasering projectplannen

Te nemen maatregelen in fase 2

In voorliggend “Herinrichting Tongelreep fase 2” zijn de volgende maatregelen opgenomen, zie ook Figuur 1.5‑1:

  1. Maatregelen herinrichting beekdal Tongelreep fase 2

    • Beekherstel uitvoeren op traject 3, zie Figuur 1.5‑1

    • Verondiepen Tongelreep op traject 2, zie Figuur 1.5‑1 (maatregel 1 en 2 uit de MER).

    • Het dempen, afdammen en verondiepen van greppels en sloten (maatregel 3 en 10 uit het MER rapport)

    • Borgen van beheer en onderhoud

    • Bosomvormingen (maatregel 6 uit de MER)

  3. Maatregelen Tongelreep Achelse Kluis, zie B in Figuur 1.5‑1

  4. Optimaliseren watersysteem Bruggerhuizen, zie C in Figuur 1.5‑1

Het ontwerp Projectplan Waterwet van fase 2 heeft inmiddels 6 weken ter inzage gelegen, waarop enkele zienswijzen zijn binnengekomen. Naar aanleiding van deze zienswijzen, zijn er 4 wijzigingen gedaan in het ontwerp projectplan. Dit betreft het toevoegen van een extra zandvang en het versmallen van het beekprofiel m.b.v. stobben in traject 3, het optimaliseren van het watersysteem in Bruggerhuizen en de maatregelen perceel LDE01D1531. Daarnaast is er nog één ambtshalve wijziging gedaan. Deze wijzigingen zijn te herkennen aan deze schuingedrukte en onderstreepte teksten bij maatregel AW1.4, AW1.5 van paragraaf 1.5.1 en in paragraaf 1.5.3 en1.5.4.