E - Herinrichting deelplan Mariahoeve

Eén van de nevendoelstellingen van dit project is de inrichting van percelen in het Natuurnetwerk Brabant (NNB). Agrariërs, boeren en andere ondernemers met percelen die in het NNB of er tegenaan liggen, kunnen in aanmerkingen komen voor het Ondernemend Natuurnetwerk. Het idee hierbij is dat er natuurrealisatie gecombineerd kan worden met landbouw, maar bijvoorbeeld ook wonen, recreëren, energietransitie en klimaatadaptatie. Het Groen Ontwikkelfonds Brabant (GOB) stelt financiële middelen beschikbaar voor de ontwikkeling van (ondernemende) nieuwe natuur.

Voor de herinrichting van de kavels bij de Mariahoeve is er door de eigenaar voor gekozen om gebruik te maken van de subsidiemogelijkheden van het Ondernemend Natuurnetwerk. Bij de herinrichting is rekening gehouden met de eisen voor de instandhoudingsdoelen van de habitats ofwel het vasthouden van water en het verhogen van de grondwaterstanden. Het ontwerp is samen in overleg met de ondernemer opgesteld.

Direct ten oosten van de percelen van de Mariahoeve is een alluviaal bos (hoogveenbos) gelegen waarop een instandhoudingsopgave van toepassing is. Om de grondwaterstanden in dit bos zo hoog mogelijk te houden, zijn bij de Mariahoeve maatregelen voorzien om de waterafvoer uit het alluviaal bos te stremmen. Hiervoor worden op de percelen van de Mariahoeve maatregelen genomen.

De maatregelen zijn erop gericht de drainerende werking van de bestaande watergang sterk te verminderen en het water langer in het gebied en dus ook in het naastgelegen alluviaal bos, vast te houden. De bestaande watergang op het perceel van de Mariahoeve zorgde, naast de afvoer van de N396, oorspronkelijk voor de afwatering water uit het gebied van de Valkenhorst. Inmiddels zijn er maatregelen in Valkenhorst uitgevoerd, zodat het water daar ook zoveel mogelijk in het gebied wordt vastgehouden. Daarmee is een deel van de wateraanvoer voor deze watergang komen te vervallen. Voor de herinrichting bij de Mariahoeve worden de volgende maatregelen uitgevoerd:

E1 Dempen watergang

De bestaande watergang die over het perceel van de Mariahoeve loopt, wordt over een lengte van 360 meter gedempt. Door het dempen van deze relatief diepe watergang wordt de drainerende werking sterk verminderd, hetgeen bijdraagt aan het hydrologisch herstel.

E2 Verwijderen duikers

Aangezien de huidige watergang zoals genoemd bij E1 wordt gedempt, komen ook de 5 duikers die in de watergang liggen, te vervallen en worden deze verwijderd. In Tabel 1.5‑1 worden de dimensies van de te verwijderen duikers vermeld.

Tabel 1.5‑1 Dimensies van de te verwijderen duikers

E3 Verwijderen stuwen

Als gevolg van het dempen van de huidige watergang zoals genoemd bij E1, komen daarmee de twee stuwen die in de watergang liggen, te vervallen en worden deze verwijderd.

E4 Aanleggen nieuwe watergang met eenzijdig een natuurvriendelijke oever

Het doel is de nieuwe watergang hoger in het maaiveld te leggen, waardoor deze wordt ‘opgeschoven’. De nieuwe watergang wordt dan10% langer (400m) tracé ondieper dan de oude watergang. De bodem komt maximaal 40 tot 50cm onder maaiveld te liggen en krijgt een bodembreedte van 2,50 meter. De bodem van de nieuwe watergang komt daarmee 50 cm hoger te liggen dan de bodem van de huidige watergang. Vanwege het verondiepende effect van deze maatregel, draagt dit bij aan het verhogen van de grondwaterstand in het gebied. Daarnaast krijgt de watergang aan de ‘natuurkant’ een natuurvriendelijke oever van minimaal 1:6 en aan de ‘landbouwkant’ een talud van 1:3.

E5 Aanbrengen nieuwe duikers

De nieuwe watergang heeft een hogere bodemhoogte dan de oude watergang, waardoor er drie nieuwe duikers aangebracht moeten worden. Dit betreft de volgende duikers:

• Duiker beton van 500mm diameter met b.o.b. op 22.68+NAP bij Valkenswaardseweg, 5.00 meter. Deze heeft als functie het water af te voeren wat van de N396 komt.

• Duiker beton van 300mm diameter met b.o.b. op 22.59+NAP midden in veld, lengte 3.00m. Deze duiker dient als toegangsmogelijkheid voor materieel tussen de percelen.

• Duiker beton van 300mm diameter met b.o.b. op 22.29+NAP bij Visvijver, lengte 5.00m. Deze duiker watert vanuit de nieuwe watergang af op het sifon die onder de aanvoerleiding ligt.

E6 Aanbrengen nieuwe stuwen

Hoewel de nieuwe watergang ondieper wordt dan de oude watergang, zal het water zonder stuwen nog vrij snel rechtstreeks afgevoerd worden. In de nieuwe watergang worden daarom drie nieuwe LOP-stuwen aangebracht van 2 meter breed met als doel de afvoer van het water te kunnen reguleren, maar vooral ook om het langer vast te houden in het gebied.

E7 Afgraven en ophogen maaiveld

Het perceel dat aan de oostzijde is gelegen t.o.v. de Mariahoeve wordt in de nieuwe situatie geëgaliseerd, zodat het water in de toekomst niet in het lage deel rondom de huidige watergang blijft staan. Van de hogere kop in het veld wordt er gemiddeld 30cm afgegraven, deze grond wordt weer gebruikt om de andere lage delen op te hogen. Rondom de huidige watergang wordt het maaiveld gemiddeld 0,15m opgehoogd en de laagte tegen het pad aan gemiddeld 0,30m.

E8 Aanbrengen voorde

De nieuwe watergang steekt het pad over die vanaf de Mariahoeve richting het bos loopt. In de huidige situatie ligt er een duiker onder het pad, maar in de nieuwe situatie mag het water over het pad heen stromen. Dit wordt gerealiseerd door het aanbrengen van een voorde.

E9 Aanbrengen voetgangersbrug

Op het perceel van de Mariahoeve ten westen van het pad, wordt een voetgangersbrug aangelegd, zodat de percelen ook in natte perioden te voet toegankelijk blijven.

E10 Inrichting natuur

Het huidige grasland wordt deels omgevormd naar natuur met kruidenrijk gras. Dit wordt gedaan door het eerst terrein te frezen en vervolgens in te zaaien met bloemrijk grasmengsel type ‘Brabants Landschap’. Ook worden er nieuwe bomen geplant. Langs de nieuwe watergang zijn dit wilgen en de boomgroepen bestaan uit elzen en berken.

E11 Plaatsen slagboom

Iets ten noorden van de voorde wordt door Staatbosbeheer een stalen slagboom geplaatst om te voorkomen dat recreanten en andere passanten dit pad gebruiken als toegang naar de Leenderheide. Voor onderhoud en hulpdiensten moet er wel toegang mogelijk zijn, vandaar het plaatsen van een slagboom.